•  
  •  

Maurice De Wilde en de BRT-Productiekern Wereldoorlog II

1. Inleiding

Naar aanleiding van vaak  gestelde vragen omtrent de uitzendingen ‘De Nieuwe Orde’ van Maurice De Wilde, hadden we hiermee wat meer informatie willen geven over de befaamde televisiereeks. Uit wat hierna volgt zal men zien dat het eigenlijk niet om één documentairereeks ging, maar om verschillende reeksen van feuilletons die van ’82 tot en met ’91 op het scherm werden getoond. Wat hier volgt is een korte schets van het ontstaan van de Productiekern, en een overzicht van de bijdragen van Maurice De Wilde en zijn team.

2. Ontstaan van de Productiekern Wereldoorlog II

Midden jaren ’60 groeide bij Jerome Verhaeghe, toen directeur programmatie bij de BRT, de idee een reeks over de Tweede Wereldoorlog in België te maken voor de openbare omroep.  Naar het voorbeeld van Lou De Jong in Nederland, wou hij het oorlogsverleden van België in beeld brengen. Eind jaren ’60 startte hij met de voorbereidingen, en tegen begin  de jaren ’70 lagen vijf te behandelen onderwerpen op tafel, gaan de van het Interbellum, de Achttiendaagse Veldtocht en de bezetting met als onderwerpen: het verzet, de collaboratie en het dagelijkse leven. De ‘Productiekern Wereldoorlog II’ was geboren. Er werd door de Raad van Beheer van de BRT een wetenschappelijke commissie in het leven geroepen waarbij elke strekking was vertegenwoordigd.
Aanvankelijk werden drie programmamakers ingeschakeld: Herwig Jacqemyns, Jerome Verhaeghe en Paul Louyet. Het was Jerome Verhaeghe die de Achttiendaagse Veldtocht en de collaboratie voor zijn rekening zou nemen. De afleveringen over het Interbellum en het dagelijkse leven raken klaar in respectievelijk 1973 en 1976. Verhaeghe geraakt echter niet door zijn opdracht. Om zijn thema ‘de collaboratie’ te behandelen werd in 1974 iemand extra ingezet: Maurice De Wilde. Op dat moment had De Wilde al een bewogen carrière bij de openbare televisie achter de rug. Tussen 1956 en 74 maakte hij er een opgemerkte -vaak omstreden- reeks televisiereportages. Meermaals kwam hij in conflict met zijn oversten, met verscheidene drukkingsgroepen en soms met de overheid. Het was vooral zijn manier van aanpakken die hem vaak herrie bezorgde. De Wilde diepte elk onderwerp ten gronde uit; hij weigerde oppervlakkig te werken. Naar aanleiding van één van zijn programma’s (‘Geen mammoets voor België’) werd hij in 1967 gedegradeerd tot redactiewerk.

3. Series onder de leiding van Maurice De Wilde

Binnen de Productiekern werden twee thematische subwerkgroepen gevormd, waarvan Maurice De Wilde als spilfiguur werkt rond de collaboratie. In 1975 krijgt De Wilde assistentie van Etienne Verhoeyen, en in 1979 worden er nog vier mensen bijgeroepen: Philippe Van Meerbeeck, Rémonde Panis, Hans Eeckels en Herman Van De Vijver. In 1982 stapte initiatiefnemer Jerome Verhaeghe over naar BRT 3, waardoor Maurice De Wilde de taak van productieleider kreeg toegewezen. dit betekende dat hij vanaf dan het geheel coördineerde en als dusdanig de verantwoordelijkheid voor alle programma’s van de Productiekern op zich nam. Ook het beheren van het programmabudget en de planning van het werkritme behoorden dan tot zijn taken. Op die manier trok hij de hele reeks nog meer naar zich toe.
Op 26 februari 1982 startte de zeventiendelige spraakmakende serie ‘De Nieuwe Orde’. De reeks kende zo’n groot succes dat ze hetzelfde jaar, mits enige aanpassing werd heruitgezonden. Op ‘De Nieuwe Orde’ volgde in december 1983 de vierdelige reeks ‘De Verdachten’, over de  verdachten en weggevoerden van mei 1940. Van november 1985 tot februari 1986 worden veertien programma’s over de politieke en jeugdcollaboratie uitgezonden, respectievelijk ‘De kollaboratie’ en ‘De jeugdkollaboratie’. In april 1988 startte een nieuwe achtdelige reeks van de werkgroep collaboratie: ‘De Tijd der Vergelding’. In hetzelfde jaar echter stapte Etienne Verhoeyen na aanhoudend geruzie met Maurice De Wilde uit de werkgroep. Hij ging zijn eigen weg verder met onder andere programma’s over de economische collaboratie. Eind 1989 wordt ‘De Oostfronters’ van Maurice De Wilde en Philippe Van Meerbeeck over de militaire en paramilitaire collaboratie uitgezonden. In 1990 volgt een casus-studie van ‘Zender Brussel’ van Maurice De Wilde.  Als sluitstuk van De Wildes jarenlang opzoekingswerk bracht de toenmalige BRT (vanaf 1991 BRTN) in 1990-1991 de vijf programma’s over de gerechtelijke- en straatrepressie op het scherm.

4. Gedetailleerd overzicht

a. De reeks ‘De Nieuwe Orde’ telde 17 afleveringen, die in totaal meer dan 26 uur zendtijd in beslag namen. Nog in hetzelfde jaar begon men aan de heruitzendingen van deze naar hedendaagse normen buitengewoon lange programma’s. De heruitzending werd bovendien aangevuld met een inleidend debat van anderhalf uur en een even lang extra programma.  In al deze programma’s kwamen kleine en grote collaborateurs met naam en toenaam op het scherm. België hoorde uit de mond van de collaborateurs hun versie van de oorlogsgebeurtenissen, op de rooster gelegd door De Wilde. De reeks werd op de voet gevolgd door de politieke wereld, en lokte zelfs reacties uit van koning Leopold III en koning Boudewijn. Bij de heruitzending van ‘De Nieuwe Orde’ werd een programma over het Eldrie-verbond (L III-verbond), een leopoldistische vereniging, toegevoegd aan de reeks.

programmatitel uitzenddatum herhaling duur
Debat 07/12/1982 1u25′
De kleine diktators 26/02/1982 14/12/1982 1u24’
Onverfranst? Onverduitst? 05/03/1982 21/12/1982 1u54’
Orde in de staat 12/03/1982 28/12/1982 1u30’
Liever Berlijn dan Moskou 19/03/1982 04/01/1983 1u36’
Een regering op de dool 26/03/1982 11/01/1983 1u55’
De tijd der dwalingen 20/04/1982 18/01/1983 1u57’
De gevangene van Laken 09/04/1982 25/01/1983 1u51’
Tot het bittere einde 16/04/1982 01/02/1983 2u20’
De gekroonde republiek I 23/04/1982 08/02/1983 1u29’
De gekroonde republiek II 30/04/1982 15/02/1983 1u03’
L III- verbond 22/02/1983 1u25′
La grande muette I 07/05/1982 01/03/1983 1u22’
La grande muette II 14/05/1982 08/03/1983 1u36’
De nieuwe raad van Vlaanderen 21/05/1982 15/03/1983 1u01’
Het kamp der verdrukte minderheden 28/05/1982 22/03/1983 1u26’
De kerk past zich aan 04/06/1982 29/03/1983 1u35’
Op weg naar de kollaboratie 08/06/1982 05/04/1983 1u34’
Buiten spel 11/06/1982 12/04/1983 1u18’

 

b. ‘De Verdachten’ werd voor het eerst in december ’83 getoond en telde vier afleveringen.

programmatitel uitzenddatum herhaling duur
De vijfde kolonne 02/12/1983 18/10/1985 1u44’
In vreemde handen 09/12/1983 25/10/1985 1u26’
De spooktreinen 16/12/1983 01/11/1985 1u08’
De afloop 23/12/1983 08/11/1985 52’14”

 

c. Daarna volgden van november 1985 tot februari 1986 veertien programma’s over de politieke- en jeugdcollaboratie, onder de titels: ‘De kollaboratie’ en ‘De jeugdkollaboratie’.

programmatitel uitzenddatum herhaling duur
Belgen tegen wil en dank 15/11/1985 04/02/1988 1u47’
Oude wijn in nieuwe vaten 22/11/1985 11/02/1988 1u39’
De mannen van het eerste uur 29/11/1985 18/02/1988 1u33’
Een kaper op de kust 06/12/1985 25/02/1988 1u43’
De militaire kollaboratie 13/12/1985 03/03/1988 1u39’
De stroomversnelling 20/12/1985 10/03/1988 1u41’
Op weg naar de anschluss 27/12/1985 17/03/1988 1u42’
In de ban van de SS 03/01/1986 24/03/1988 1u31’
De teerling is geworpen 10/01/1986 31/03/1988 1u33’
De jeugd moet volgen 17/01/1986 1u34’
De Hitlerjeugd haalt het 24/01/1986 1u30’
Führers voor het rijk 31/01/1986 1u21’
Dur et pur 07/02/1986 1u33
40 jaar later 14/02/1986 39’

 

d. ‘De Tijd der  Vergelding’

programmatitel uitzenddatum duur
Verbelen en co 08/04/1988 1u39’
Zonder genade 15/04/1988 1u33’
Om nooit te vergeten 22/04/1988 1u35’
Terreur in het dorp 29/04/1988 1u46’
De partizanen slaan toe 06/05/1988 1u39’
Het VNV slaat terug 13/05/1988 1u38’
De doders van Rex 27/05/1988 1u28’

 

e. ‘De Oostfronters’

programmatitel uitzenddatum duur
Mijn eer is trouw 22/09/1989 1u18’
De tragedie van het Vlaams Legioen 29/09/1989 1u18’
In de hel 06/10/1989 1u14’
De paramilitairen 13/10/1989 1u15’
Het Waals Legioen: een politieke hefboom 20/10/1989 1u13’
Naar de glorie … over lijken 03/11/1989 1u14’
Enkel de chef heeft baraka… 10/11/1989 1u15’

 

f. ‘Zender Brussel’, een aflevering over de openbare omroep tijdens de bezetting. De uitzending werd destijds door de rechter in kortgeding verboden. Cas Goossens, de toenmalige administrateur-generaal van de BRT, negeerde het verbod echter en het werd  één keer uitgezonden om daarna voorgoed te ‘verdwijnen’.

programmatitel uitzenddatum duur
Zender Brussel 1/06/1990 1u33’

 

g. ‘De repressie’, over de straatrepressie   en de gerechtelijke repressie.

programmatitel uitzenddatum duur
De straatrepressie – deel 1 07/12/1990 1u30’
De straatrepressie – deel 2 14/12/1990 1u34’
België bestraft zijn ontrouwen – deel 1 12/07/1991 1u38
België bestraft zijn ontrouwen – deel 2 19/07/1991 1u44’
België bestraft zijn ontrouwen – deel 3 26/07/1991 1u50’

Geef een reactie